جستجو
این کادر جستجو را ببندید.
برند مپنا

چارچوبی برای خلق یک برند سبز در صنعت انرژی

چارچوبی برای خلق یک برند سبز در صنعت انرژی

برندها سیستم‌های معناداری هستند که ارزش‌ها، ایده‌ها، تداعیات، احساسات و عواطف را یکپارچه کرده و یک هویت منسجم می‌سازند. در این بین، یک برند سبز مجموعه‌ای از منافع و مشخصات برند بوده که برای به حداقل رساندن تأثیرات زیست محیطی و درک آن به عنوان یک برند بی خطر برای محیط زیست، تعریف می‌شود. استراتژی برند سبز تلاش می‌کند که منافع و ویژگی‌هایی را کسب نماید تا توسط آنها، تأثیرات زیست محیطی خود را به حداقل ممکن برساند. بدین منظور یک برند سبز می‌کوشد درباره فعالیت‌های زیست محیطی سالم خود با ذی‌نفعان محاوره نموده و منافع حاصل از این فعالیت‌ها را برای آنها اعلام نماید.

به دلیل ماهیت پیچیده تولیدات صنعتی و نبود اطلاع‌رسانی کافی در این حوزه، به راحتی نمی‌توان دریافت کدام برند به شکل واقعی در راستای فعالیت‌های سبز گام برمی‌دارد، بنابراین برای ایجاد مبنای شناخت درست این موضوع، باید اطلاعات کافی در خصوص معضلات زیست محیطی و طریقه مواجهه و رفع آنها، به مخاطبان ارائه شود تا با مقایسه آنها با اقدامات صورت گرفته، مشخص شود چه فعالیت‌هایی سازگار با محیط زیست بوده و به اصطلاح به عنوان فعالیت‌های سبز مطرح می‌شوند. در این صفحه، با توجه به دو معضل مهم که به نوعی تبعات زیست محیطی صنعت انرژی محسوب می‌شوند، دو اصل به عنوان چارچوب خلق یک برند سبز در صنعت انرژی معرفی شده‌اند:

  • کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای (به ویژه دی‌اکسید کربن)
  • کاهش غلظت ذرات معلق در شهرها
انتشار گازهای گلخانه‌ای

در شکل 1، میزان تولید و انتشار گاز دی اکسید کربن در جهان براساس بخش‌های مختلف از سال 1990 تا 2016 نشان داده شده است.

نکته جالب توجه این است که علی‌رغم افزایش انتشار گاز دی اکسید کربن در بخش‌های مختلف از جمله بخش انرژی و بخش حمل و نقل، میزان سرانه انتشار گاز دی اکسید کربن در جهان در سال‌های اخیر (از سال 2012 به بعد)، کاهشی بوده است. همچنین نمودار میزان انتشار گاز دی اکسید کربن در ازای تولید ناخالص داخلی، نزولی است که نشان می‌دهد رویکرد کشورها و بهبود تکنولوژی، در جهت کاهش انتشار گاز دی اکسید کربن بوده است که این به‌نوبه خود جای امیدواری دارد.

شکل 1: میزان انتشار گاز دی اکسید کربن ناشی از سوخت‌های فسیلی در بخش‌های مختلف جهان
شکل 2: میزان انتشار گاز دی اکسید کربن ناشی از سوخت‌های فسیلی در بخش‌های مختلف ایران

در این بین، کشور ایران از نظر میزان انتشار گاز دی اکسید کربن در سال 2014، در رتبه هفتم جهان و در کنار کشورهای پیشرفته‌ای مثل آلمان و کره جنوبی قرار گرفته است. در شکل 2، میزان تولید و انتشار گاز دی اکسید کربن را در ایران و براساس بخش‌های مختلف، از سال 1990 تا 2016 نشان می‌دهد.

همان گونه که از شکل 2 مشخص است، میزان تولید گاز دی اکسید کربن در همه بخش‌ها صعودی بوده و در بخش‌های انرژی، سایر صنایع سوخت محور و حمل و نقل، افزایش قابل توجهی داشته‌اند. همچنین برخلاف روند جهانی، میزان سرانه انتشار گاز دی اکسید کربن صعودی بوده و میزان انتشار گاز دی اکسید کربن در ازای تولید ناخالص داخلی، تقریبا ثابت است، بنابراین به عنوان جمع‌بندی می‌توان گفت که بازدهی استفاده از سوخت‌های فسیلی در ایران پایین بوده و روند آن نیازمند توجه جدی است.

افزایش بازدهی انرژی، حمل و نقل پایدار، تکنولوژی‌های انرژی تجدیدپذیر، ذخیره سازی و انتقال انرژی و توسعه جنگل‌ها، از جمله راه‌کارهایی است که انتشار گازهای گلخانه‌ای را کاهش می‌دهد، به همین دلیل،  نیاز است که ماهیت صنایع در جهان تغییر یابند، بدین معنی که رویکرد سبز و سازگار با محیط زیست را در فعالیت‌های خود در اولویت قرار دهند. محرک اصلی این تغییر، صنعت انرژی است.
لذا افزایش بازدهی انرژی مهم‌ترین اصل در جهت کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در صنعت انرژی به شمار می‌رود.

غلظت ذرات معلق در شهرها

آلودگی هوای شهرهای بزرگ، مساله‌ای است که اغلب شهرهای بزرگ ایران با آن مواجه هستند. به عنوان نمونه در کلان شهر تهران طبق آمار، در سال 1397 به طور میانگین 16 درصد و در سال 1398 حدود 20 درصد روزهای سال، هوا در وضعیت ناسالم بوده است. مطابق شکل 3 در سال 2018، تهران در میان 62 شهر بزرگ جهان با شرایط نسبتا مشابه، از نظر غلظت آلایندگی در رتبه دوازدهم قرار دارد.

شکل 3: غلظت آلایندگی شهرهای بزرگ جهان (µg/m3)
شکل 4: منابع آلودگی ناشی از ذرات معلق در تهران

آلودگی هوای تهران ناشی از انواع ذرات معلق است که منشاء آنها منابع متحرک (وسایط نقلیه)، مبدل‌های انرژی (پالایشگاه‌ها و نیروگاه‌های برق)، صنایع، مصارف خانگی و اداری و پایانه‌های گاز هستند. همان گونه که از شکل 4 مشخص است، وسایط نقلیه با 70 درصد بیشترین سهم از انتشار ذرات معلق در تهران را به خود اختصاص داده‌اند.

مطابق شکل 5 ذرات معلق موجود در هوای تهران، شامل دو بخش است. یک بخش منشاء طبیعی دارد که ناشی از گرد و غبار پراکنده در هوا است و به طور متوسط یک چهارم ذرات معلق در هوای تهران را تشکیل می‌دهد. بخش دوم ذرات معلق در هوای تهران، منشاء انسانی دارد که در قالب سایر موارد طبقه بندی شده‌اند و ممکن است در طول سال، غلظت هر کدام از آنها متغیر باشد. در بخش دوم، وسایط نقلیه بیشترین سهم را به خود اختصاص داده‌اند (Arhami et al, 2017).
با توجه به شکل 5 و سهم بالای وسایط نقلیه از انتشار ذرات معلق در هوای تهران که ناشی از عوامل انسانی است، در ادامه تمرکز اصلی بر روی بررسی بیشتر جزئیات آن خواهد بود.
وسایط نقلیه به سه دسته کلی تقسیم بندی می‌شوند:
  • موتورسیکلت‌ها
  • سواری‌ها (شامل: تاکسی‌ها، وانت‌ها و خودروهای شخصی)
  • وسایط نقلیه سنگین
شکل 5: سهم آلودگی ناشی از ذرات
شکل 6: نوع وسایط نقلیه ثبت شده در تهران (2013- 2014)

در تهران تعداد 4.24 میلیون وسیله نقلیه وجود دارد که بالغ بر 80 درصد آنها معادل 3.37 میلیون دستگاه را سواری‌ها تشکیل می‌دهد. مطابق نمودار 6، 90 درصد از سواری‌ها را خودروهای شخصی، 8 درصد وانت‌ها و 2 درصد تاکسی‌ها تشکیل داده‌اند و دومین دسته بزرگ، موتورسیکلت‌ها هستند که با تعداد 760 هزار دستگاه، حدود 18 درصد از کل وسایط نقلیه را شامل می‌شوند. کوچکترین دسته مربوط به وسایط نقلیه سنگین است که با تعداد 100 هزار دستگاه، حدود 2 درصد از کل وسایط نقلیه تهران را در بر می‌گیرند.

با توجه به شکل 7، بخش اعظم ذرات معلق منتشر شده در هوای تهران، بالغ بر 85 درصد توسط وسایط نقلیه سنگین صورت می‌گیرد، با این حال تنها دو درصد از کل وسایط نقلیه موجود، در شهر تهران است. در این بین موتورسیکلت‌ها با 12 درصد و سواری‌ها با 3 درصد، در رتبه‌های بعدی قرار دارند. علی‌رغم تعداد بالای سواری‌ها و ازدحام و ترافیک ناشی از آن، سهم آنها از ذرات معلق در هوای شهر تهران، تنها سه درصد است، بنابراین لزوم اهتمام ویژه به وسایط نقلیه سنگین، بیش از پیش احساس می‌شود.
شکل 7: سهم انواع وسایط نقلیه از انتشار ذرات معلق در تهران
چارچوب خلق برند سبز در صنعت انرژی

با عنایت به موارد مطرح شده، راه‌کارهای قابل پیاده سازی شرکت‌های فعال در حوزه انرژی به منظور کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و کاهش غلظت ذرات معلق در شهرها به شرح جدول زیر هستند:

چارچوب خلق برند سبز در صنعت انرژی

اصلعنوانبازه زمانی اجراهزینه مالیمیزان تاثیر
کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای با افزایش بازدهی در صنعت انرژیارتقای تکنولوژی‌های تولید انرژی میان مدتمتوسطزیاد
تمرکز زدایی از منابع تولید انرژیمیان مدتمتوسط- زیادزیاد
ذخیره سازی انرژی با جلب مشارکت مصرف کنندگانبلند مدتکم- متوسطزیاد
دیجیتال سازی سیستم‌های کنترل انرژیبلند مدتزیادزیاد 
کاهش غلظت ذرات معلق در شهرهاارتقای خودروهای سنگین دیزلی موجود (نصب فیلتر ذرات)کوتاه مدتکمزیاد
ساخت خودروهای سنگین پاک و یا با آلایندگی پایینمیان مدتمتوسطزیاد
ساخت خودروهای برقی و هیبریدی و زیرساخت‌های مربوطهمیان مدتمتوسطزیاد
توسعه زیرساخت‌های خطوط LRTمیان مدتزیادمتوسط
توسعه زیرساخت‌های خطوط متروبلند مدتزیادزیاد

 

شرکت گروه مپنا

شرکت گروه مپنا فعالیت‌های مختلفی در حوزه انرژی انجام داده که عمده آنها در چارچوب خلق یک برند سبز بوده است. از جمله فعالیت‌های سبز گروه مپنا می‌توان به احداث نیروگاه‌های سیکل ترکیبی، تبدیل نیروگاه سیکل ساده به سیکل ترکیبی، بهینه سازی توربین نیروگاه‌ها، ساخت نیروگاه و توربین در اندازه کوچک، ساخت نیروگاه بادی و خورشیدی، تولید انواع خودروی برقی و هیبریدی و مشارکت در پروژه‌های توسعه خطوط مترو، اشاره کرد که در چارچوب خلق برند سبز در صنعت انرژی قرار دارند.
به روشنی می‌توان دریافت که نخستین ذی‌نفع در توسعه و معرفی گروه مپنا به عنوان برند سبز، گروه مپنا است؛ زیرا با توجه به رویکرد و استراتژی توسعه بازار این گروه در کنار توجه به مسائل زیست محیطی، فرصتی فراهم می‌شود تا فرآیند توسعه سبد محصولات و خدمات خود را از طریق همسوسازی منافع شرکت و جامعه، پیگیری کند و به این ترتیب، منافع مادی و معنوی فراوانی به صورت همزمان عاید مپنا و جامعه می‌شود. با نگاه به آنچه مطرح شد می‌توان گفت که رویکرد مپنا ظرف چند سال اخیر در حوزه انرژی، از یک شرکت صنعتی شناخته شده در حوزه نیروگاه‌های حرارتی، به یک شرکت پویا، نوآور و سبز در حوزه انرژی تغییر یافته است و مپنا با در نظر گرفتن دغدغه‌های جامعه، فعالیت‌های خود را به سمت حفظ پایدار محیط زیست سوق داده‌ است.

به منظور مطالعات بیشتر می‌توانید از طریق این لینک به متن اصلی مقاله دسترسی داشته باشید
اسکرول به بالا